Migdałecznik chebułowiec (Terminalia chebula), znany również jako harde (hindi),haritaki lub abhaya (sansk.)
Haritaki dosłownie oznacza „obierający choroby”. Hara to także jedno z imiom Śiwy, dosłownie oznaczające „zielony”. Z kolei sanskrycka nazwa tego zioła – abhaya – oznacza „nieustraszony”, ponieważ nie cofa się ono przed żadną chorobą. Legenda mówi, że roślina ta powstała, gdy na ziemię spadły krople amrity (nektaru nieśmiertelności). Tradycyjnie stosuje się ją w leczeniu schorzeń układu trawiennego i chorób płuc.
WŁAŚCIWOŚCI
Rasa (smak): wszystkie smaki poza słonym; głównie cierpki i gorzki
Virya (energia): gorąca
Vipaka (rezultat potrawienny): słodki
Guna (cechy): lekka, sucha
Wpływ na dosze: VPK=
Dhatu (tkanki): działa na wszystkie tkanki
Srota (kanały): kanały układu trawiennego, wydalniczego, nerwowego i oddechowego
SKŁADNIKI
Taniny: kwas taninowy (zawartość: do 45%), kwas galusowy, kwas chebulowy
Klej roślinny
Antrachinony: sennozyd A
Glikozydy triterpenoidowe: chebulozydy, ardżunin
(za: Williamson 2002, Chen i Chen 2004)
DZIAŁANIE
Dipaniya – zwiększa apetyt
Rasayana – działa odmładzająco (zwłaszcza na jelito grube)
Brmhana – ma właściwości odżywcze
Yogavahi – katalizuje działanie innych ziół
Pacana – wspomaga trawienie
Grahi – wspomaga wchłanianie płynów w jelitach
Lekhaniya – usuwa złogi zalegające w tkankach i kanałach organizmu
Caksusya – poprawia wzrok
Anulomana – stymuluje prawidłowy ruch vata (w dół)
Stanyasodhana – oczyszcza mleko matki
Recana – dziła przeczyszczająco
Vibandhahara – łagodzi zatwardzenia
Kasahara – łagodzi katar
Medhya – korzystnie wpływa na umysł
Ayurvardhaka – sprzyja długowieczności
Arsoghna – zapobiega hemoroidom
WŁAŚCIWOŚCI BIOMEDYCZNE
Działa przeczyszczająco, ściągająco, tonizująco, uspokajająco, wykrztuśnie i przeciwrobacznie.
WSKAZANIA
Układ trawienny
Zawarte w haritaki senozydy likwidują zatwardzenia, a taniny łagodzą biegunki. W przypadku zaparć zaleca się przyjmowanie dużych dawek (ok. 6 g), a nieco mniejszych (ok. 2 g) w przypadku biegunek. Haritaki łagodzi podrażnienia układu trawiennego wywołane infekcjami, pasożytami (m.in. Shigella i Entamoeba histolytica; Willamson 2002), stanami zapalnymi błon śluzowych oraz wzdęciami. Wzmaga ogień trawienia i oczyszcza niestrawione resztki (ama). Wywołuje ruch energii apana vayu w dół, tym samym likwidując główną przyczynę takich przypadłości jak czkawka czy hemoroidy. Cierpki smak i regeneracyjny wpływ na błony śluzowe sprawia, że harikati z powodzeniem stosuje się u osób cierpiących na wypadanie odbytnicy i zespół nieszczelnego jelita.
Układ oddechowy
Leczy mokry kaszel, właściwy dla typów kapha. Działa ściągająco na wszystkie nieszczelności w organizmie. Powoduje ruch vata w dół organizmu, dzięki czemu znika świszczący oddech, poprawia się jakość głosu i ustają objawy astmy.
Wzrok
Haritaki można stosować jako płyn do płukania oczu. Leczy stany zapalne gałek ocznych i spojówek.
STOSOWANIE Z INNYMI ZIOŁAMI
l Babka, nasiona konopi – zaburzenia w przepływie vata
l Kutki, amalaki – zaburzenia w przepływie pitta
l Bibhitaki, pieprz długi – zaburzenia w przepływie kapha
l Kardamon, fenkuł, ajmoda – wzdęcia, kłopoty z trawieniem
l Vasa, anthrapachaka, pieprz długi – kaszel, astma
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na właściwości przeczyszczające nie zaleca się stosowania haritaki w trakcie ciąży.
INTERAKCJE Z LEKAMI
Nie stwierdzono interakcji z lekami.
DAWKOWANIE
3-9 g dziennie w formie wywaru, 250 mg - 5 g w formie proszku lub 3-15 ml w formie nalewki o stężeniu 25% rozcieńczonej w proporcjach 1:3.
UWAGI
l Wyróżnia się siedem odmian haritaki: vijaya (występuje w górach Vindhaya i uchodzi za najskuteczniejszą), rohini (północne Indie), putana (południowy Pakistan), amrita, abhaya(wschodnie Indie), jivanti (region Saurashthra) oraz cetaki (Himalaje).
l Harikati jest drzewem o sporych rozmiarach, występującym lasach liściastych Indii i Sri Lanki. Rośnie również na dużych wysokościach (do 2000 m n.p.m.).
l Budda Medycyny bywa przedstawiany z owocem harikataki w dłoni, co jest doskonałym dowodem uznania, jakim cieszy się to zioło.
l Łączy działanie ściągające i przeczyszczające. W formie wywaru ma przede wszystkim właściwości ściągające, ponieważ taniny są rozpuszczalne w wodzie. W formie nalewki lub proszku działa natomiast przeczyszczająco.
l Niedojrzałe owoce mają silniejsze właściwości przeczyszczające, jednak nie działają odmładzająco.
l Łączy w sobie wszystkie smaki wyróżniane w medycynie ajurwedyjskiej oprócz słonego. Mnogość smaków jest charakterystyczną cechą ziół o właściwościach odmładzających (np. amalaki).
l Haritaki reguluje wszelkie zaburzenia we wszystkich trzech doszach. W przypadku nadmiaru kapha zaleca się dodawanie soli kamiennej, przy nadmiarze pitta najlepiej jest dodać cukier, a przy nadmiarze vata dobrze sprawdza się dodanie ghee.
l Ciepła woda wzmacnia przeczyszczające właściwości haritaki.
l Po zagotowaniu z olejem rycynowym (w proporcjach 1:4) powstaje mieszanka gangharva haritaki, która działa łagodnie przeczyszczająco i obniża vata. Haritaki stanowi też jeden ze składników popularnej miesznki triphala.
l Pomimo swoich właściwości przeczyszczających haritaki odżywia sukra dhatu i wzmacnia układ odpornościowy.
Składniki: Chebulic Myrobalan * (Terminalia chebula) (* z certyfikowanych upraw organicznych)
